In Warffum, Groningen, verwerkt Aviko Rixona aardappels tot gedroogd aardappelgranulaat. Het koken, verwerken en drogen van voedingsmiddelen is een technologisch proces dat veel energie kost. Om het energieverbruik en daarmee de CO2-uitstoot van de fabriek te verminderen, heeft Aviko Rixona in Warffum de eerste warmtepomp binnen Cosun geïnstalleerd. Jeroen Zwietering is Procesingenieur Energie bij Aviko Rixona en houdt zich bezig met de energietransitie van drie fabrieken binnen het bedrijf. We spraken Jeroen over het warmtepompproject in Warffum, waar hij vanaf het ontstaan van het idee tot de implementatie bij betrokken is geweest.
Match tussen processen
Als onderdeel van de aanpak binnen het SCO2RE+ programma is Jeroen met zijn team de productielijnen van de fabriek gaan analyseren. “We zagen een kans in het combineren van twee processen in Warffum die veel energie vragen: een verhittingsstap en een verkoelingsstap. De match tussen de twee processen kon gemaakt worden door middel van een warmtepomp,” aldus Jeroen. In de vervolgstap analyseerden ze de mogelijkheden van de warmtepomp en de potentiële business case. Jeroen: “Het moet qua kosten, energiebesparing en opbrengst wel uitkomen. Daarnaast moet het de operatie niet verstoren. De fabriek moet kunnen blijven draaien, de operators moeten ermee kunnen werken en het moet veilig zijn.”
Lange levertijden
Het project werd opgestart in 2020, midden in de Covid-pandemie. Ondanks lange levertijden voor materialen en restricties is het project efficiënt verlopen, vertelt Jeroen. “De warmtepomp is volledig opgebouwd op locatie bij de producent. In onze fabriek hebben onze collega’s alle voorbereidingen getroffen zoals leidingwerk en andere aanpassingen aan het gebouw.” Toen de machine eenmaal af was, kon deze in een dieplader naar Warffum worden vervoerd. Binnen 1 à 2 weken was de warmtepomp geïnstalleerd en operationeel. “Het was uitdagend, maar het is wel allemaal gelukt. Dat het zo effectief is verlopen is echt te danken aan de inzet en samenwerking van de collega’s die aan het project hebben meegewerkt.”
550 huishoudens
De warmtepomp in Warffum benut restwarmte uit koelwater om water in een andere processtap te verhitten. “We scoren met de warmtepomp op twee vlakken namelijk, op verlaging van aardgas voor het verhitten én daarnaast elektriciteit voor het koelen. Met dit nieuwe systeem besparen we het gasverbruik van circa 550 huishoudens, en eigenlijk benut je een techniek die al jaren bekend is van de koudetechniek, denk hierbij aan je koelkast thuis. Je past het ontwerp nu alleen toe op de verwarmingsfunctie en niet op de koelfunctie. En dat is eigenlijk de crux van het systeem, dat je anders gaat denken.”
Bewezen techniek
Jeroen ziet dit project als een blauwdruk voor de verdere verduurzaming van productielijnen binnen Aviko Rixona: “Met deze warmtepomp hebben we bewezen dat de techniek werkt en dat er relatief weinig aanpassingen nodig zijn binnen de operatie om een forse energiewinst te behalen. Overal waar er een combinatie van warme en koude stromen binnen een proces zit zou een warmtepomp een verschil kunnen maken. Binnen Aviko Rixona kan ik er zo al een aantal bedenken.”
Combinatie van stappen
“Om echt stappen te zetten in energiebesparing moet je iedereen binnen de organisatie betrekken,” vindt Jeroen. “Het is een combinatie van grote stappen, zoals een warmtepomp, en kleine stappen.” In de kleine stappen wordt er ook gekeken naar indirecte zaken. “Verlies zit namelijk ook in dat soort zaken, iedereen moet op diens stukje expertise bewust zijn waar het verbruik en verlies van energie zit. Gebruik je veel schoonmaakwater, dan kost het bij de waterzuivering extra energie. Als je hele operatie draait, maar je verliest aardappel, dan betekent dat ook energieverspilling.” Anders denken en bewustwording is daarbij het begin. “Ik denk dat er een enorme winst te behalen valt als bij iedereen duidelijk is wat het effect van hun handelen op het energieverbruik is,” aldus Jeroen.
Rectificatie: in de video wordt een tussendoel van 50% gecommuniceerd voor de uitstoot van Co2 in scope 1 en 2. Dit moet 45% zijn.
