Indirecte uitstoot
“Onder scope 3 vallen alle emissies in onze waardeketens die met onze grondstoffen, diensten en producten gemoeid gaan, maar die wij niet direct zelf uitstoten of veroorzaken tijdens het proces,” legt Bertram uit. “Hierbij kun je denken aan het telen of transporteren van onze gewassen, het gebruik van verpakkingsmateriaal en zelfs het woon-werk verkeer van onze collega’s.” Ook aan het eind van de keten – bij de consument – speelt scope 3 mee, vult Gerwin aan: “En ook daar kun je winst behalen. Door bijvoorbeeld producten te ontwikkelen die in de gebruiksfase minder energie vragen. Aardappels bereiden in de airfryer is efficiënter dan bakken in een oven, dat levert een emissiereductie op. Van begin tot eind van de keten kun je zo impact maken.”
Verschillende disciplines
“Daar zit ook meteen de uitdaging,” stelt Bertram. “De aanpak van scope 1 en 2 is relatief eenvoudig omdat het te maken heeft met je eigen operatie. Je kunt binnen een fabriek in kaart brengen wat emissies zijn, waar winst te behalen valt en daar keuzes op baseren om te reduceren. En de productiedirecteuren zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregelen.” Bij scope 3 schetst hij een heel ander beeld. “Je krijgt bij scope 3 te maken met veel meer verschillende disciplines: teelt, productontwikkeling, HR, logistiek, inkoop enzovoort. Daarbij komt dat we met vijf verschillende business groepen (BG’s) werken. Om daar een structuur voor op te tuigen, alleen al als het gaat om data verzamelen, ben je wel even bezig.”
Het begint bij inzicht
Sinds de uitbreiding van het SCO2RE+ programma in augustus 2022, waarbij scope 3 werd toegevoegd, is hard gewerkt aan die structuur binnen Cosun en de diverse BG’s. Bertram: “Er zijn nieuwe mensen aangenomen, zodat we per BG een duurzaamheidsmanager hebben en daarmee een aanspreekpunt vanuit het scope 3 programma. Er is een overlegstructuur gekomen waarin we periodiek overleggen over de voortgang van datacollectie, maar ook hoe we zoveel mogelijk kunnen standaardiseren.” Nu dit een jaar later staat is het doel om eind 2023 op BG en Cosun niveau de scope 3 emissies in beeld te hebben. “Het begint bij inzicht. Data biedt ons een referentie om doelen te stellen voor scope 3 reductie. Daarna kunnen we over gaan tot actie.”
Belangrijke focus
De aandacht voor scope 3 is zeker nodig. Bertram: “De urgentie is niet minder dan voor scope 1 of 2. Met EU-regelgeving die eraan komt wordt je als organisatie eigenlijk al gedwongen om bij te dragen aan de reductie van scope 3 emissies.” Hij noemt voorbeelden als verplicht recyclen, eisen voor emissiearme(re) motoren in de logistiek en aan de teeltkant de Farm to Forkstrategie met tools voor koolstofvastlegging en verplichtingen voor het reduceren van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen. “Het gehele Europese klimaat en milieubeleid draagt bij aan het reduceren van scope 3 emissies.” Ondanks de complexiteit is het belangrijke focus te houden. Gerwin: “We schatten in dat scope 3 twee derde van onze totale CO2 footprint kan vertegenwoordigen. Dat is omvangrijk.”
Samen optrekken
Doordat de gehele organisatie zich committeert kun je samen optrekken om doelen te realiseren, voorspelt Bertram. “De verschillende BG’s hebben bijvoorbeeld allemaal te maken met veel transportbewegingen van de ABC (aardappel, biet, cichorei) gewassen. Je kunt gezamenlijk afspraken maken met transporteurs voor de inzet van emissiearmere of zelfs klimaat neutrale vrachtauto’s.” Aizo ziet daarnaast ook voordelen voor het gezamenlijk benutten van data en inzichten: “Met meer data kun je bijvoorbeeld je logistieke processen efficiënter maken. Als je ergens gezamenlijke bronnen hebt van scope 3 emissies, kun je dat op een gestandaardiseerde manier aanpakken en regisseren.”
Vernieuwend en innovatief denken
Om dat binnen de organisatie te realiseren is er naast een aanpak en structuur ook communicatie nodig. Bertram: “Scope 3 is nog bij weinig mensen bekend. Wat het inhoudt én wat erbij komt kijken om de emissies in kaart te brengen en te reduceren. Omdat uitstoot in de hele keten ontstaat moet je de gehele keten er ook bij betrekken. Ook de telers.” Aizo vult aan: “Dat is ook meteen de kracht van een scope 3 aanpak. Om de emissies aan te pakken moet je anders naar de bedrijfsvoering kijken. Je wordt gedwongen om vernieuwend en innovatief te denken. Je kunt bijna spreken van een systeemverandering waarin we met een positieve blik naar de toekomst onze groei en ambities gaan benaderen.”
Groeikracht Cosun
De telers van de ABC gewassen gaan daar een onmiskenbare rol in spelen, voorspelt Bertram: “De gezamenlijke deler van onze BG’s is de teler. Per gewas zal de impact variëren, maar dat de impact op de keten significant is zal een gegeven zijn. Er zal een nieuwe manier van telen aan te pas komen om onze gezamenlijke doelen te halen.” Dat de teler daarbij ondersteund moet worden is duidelijk. “We zien samen steeds meer kansen. Aviko zet hier met Cosun op in door middel van het programma Groeikracht Cosun,” licht Gerwin toe. “Op de inspiratieboerderij van één van onze telers worden nieuwe technieken getoetst. Andere boeren kunnen daar leren en geïnspireerd raken. Daar zit de synergie tussen de verschillende teelten.”
